Ondernemingsraad: maak gebruik van je rechten!

De ondernemingsraad (OR) bestaat uit werknemers, gekozen door de andere werknemers, die namens het personeel overleg voeren met de werkgever. De OR komt op voor de belangen van de werknemers binnen de onderneming. Zodra een onderneming vijftig of meer werknemers in dienst heeft is zij gehouden om een ondernemingsraad in te voeren. Maar ook bij kleinere ondernemingen kan een OR worden ingesteld. De ondernemingsraad heeft veel rechten en bevoegdheden en kan hier goed gebruik van maken om de belangen van de werknemers zo goed als mogelijk te vertegenwoordigen. Veel OR-leden zijn echter niet (voldoende) op de hoogte van de rechten en bevoegdheden en zo wordt in sommige situatie onvoldoende gebruik gemaakt van deze rechten en bevoegdheden. Het is dan ook belangrijk goed

Rechten en bevoegdheden

De bevoegdheden, rechten en plichten van een Ondernemingsraad zijn vastgelegd in de Wet op de Ondernemingsraden (WOR). Ondernemingsraden hebben een aantal nuttige bevoegdheden om hun taak uit te kunnen voeren. Immers, leden van de ondernemingsraad hebben de belangrijke verantwoordelijkheid om de werknemers van de onderneming een stem te geven. Daartoe hebben zij enkele ingrijpende rechten gekregen. Hieronder worden een aantal van deze rechten besproken. Maar in de komende weken zullen wij deze rechten een voor een iets verder uitdiepen.

Adviesrecht

Het eerste recht dat wordt besproken is het recht om advies te geven aan de ondernemer als deze iets wil doen wat een ingrijpend gevolg heeft voor werknemers. Denk bijvoorbeeld aan het overdragen van de onderneming aan iemand anders, het doen van een belangrijke investering of een belangrijke inkrimping of uitbreiding in de werkzaamheden van de onderneming. Het advies moet op tijd worden gevraagd, zodat de raad iets zinnigs kan zeggen over de plannen van de ondernemer. Wanneer de ondernemer iets anders doet dan in het advies staat, moet deze uitleggen waarom dit wordt gedaan. Ook moet de uitvoering van het besluit, indien het advies van de OR niet wordt gevolgd, in beginsel een maand worden opgeschort. Tijdens deze termijn kan de Ondernemingsraad bij de Ondernemingskamer (gerechtshof Amsterdam) beroep instellen, om het besluit te bestrijden. Dit kan ook later nog als nieuwe feiten aan het licht komen die ervoor hadden kunnen zorgen dat een ander besluit zou worden genomen.

Instemmingsrecht

Zwaarder nog weegt het instemmingsrecht van de ondernemingsraad. Als de ondernemer veranderingen wil treffen rond de manier waarop personeelszaken worden geregeld binnen de onderneming, mag hij dat pas doen na instemming van de ondernemingsraad. Indien OR het niet eens is met het besluit van de ondernemer – en hiermee dus niet instemt – kan de ondernemer aan de kantonrechter vragen om het besluit toch wel door te mogen voeren. Als de ondernemer geen toestemming krijgt van de rechter of OR en hij toch probeert om het besluit door te voeren, dan is dit besluit niet geldig. Als ondernemingsraad optreden tegen de ondernemer kan een juridisch gecompliceerde zaak zijn. De advocaten van SVZ advocaten zijn bekend met en hebben ervaring met het bijstaan van ondernemingsraden. Bij conflict kunt u onze hulp inschakelen, of in ieder geval vrijblijvend een eerste gesprek aangaan met een van onze specialisten.

Overlegrecht

Een ander belangrijk recht is het recht van de OR om met de ondernemer een overleg aan te vragen. Binnen twee weken moet dan ook daadwerkelijk een overlegvergadering worden georganiseerd. De ondernemer is verplicht om dit gesprek serieus aan te gaan en ook op te volgen.

Initiatiefrecht

De ondernemingsraad heeft ook het initiatiefrecht. Dit recht zorgt ervoor dat zowel binnen als buiten een overlegvergadering door de OR ongevraagd een voorstel mag worden gedaan of een standpunt duidelijk mag worden gemaakt met betrekking tot bepaalde onderwerpen (namelijk alle sociale, organisatorische, financiële en economische onderwerpen die kunnen spelen binnen de onderneming). De ondernemer moet hier ten minste één keer over in overleg treden met de OR, voordat hij overgaat tot het aannemen of verwerpen van het besluit wat ziet op het onderwerp waarover de OR een voorstel of standpunt aan de orde heeft gebracht.

Informatierecht

Ook kan de ondernemingsraad te allen tijde informatie opvragen bij de werkgever. De ondernemer moet OR dan informeren over onderwerpen zoals bijvoorbeeld de financiële stand van zaken en de jaarrekening. Tenminste één keer per jaar moet de OR daarnaast door de ondernemer worden geïnformeerd over de arbeidsvoorwaarden van de werknemers. Bij grotere bedrijven, met honderd of meer werknemers, mag de ondernemingsraad ook de arbeidsvoorwaarden van het topmanagement opvragen en inzien.