Hypotheekrenteaftrek en echtscheiding: de echtscheidingsregeling

U gaat scheiden en heeft een eigen woning. Wanneer een echtscheidingsprocedure plaatsvindt wilt u natuurlijk zo lang mogelijk aanspraak kunnen maken op de hypotheekrenteaftrek, ook als u de woning noodgedwongen moet verlaten. Het verschilt per situatie hoe lang dit kan. Ook is onder andere van invloed of u getrouwd bent in gemeenschap van goederen of op basis van huwelijkse voorwaarden.

SVZ Advocaten is een kantoor dat gespecialiseerd is in fiscaal recht en echtscheidingsprocedures. Hierdoor zullen wij bij uw echtscheiding ook rekening houden met fiscale gevolgen.

De regeling van hypotheekrenteaftrek tijdens en na echtscheiding is complex. SVZ advocaten zal in een reeks van artikelen ingaan op de verschillende situaties.

In dit artikel wordt ingegaan op de echtscheidingsregeling waardoor de hypotheekrente nog twee jaar lang aftrekbaar kan zijn voor de echtgenoot die woning heeft verlaten.

Echtscheidingsregeling: nog twee jaar renteaftrek na verlaten woning

Alleen de rentelasten van schulden die zijn aangegaan voor de verwerving of verbetering van de eigen woning zijn fiscaal aftrekbaar. Er is alleen sprake van een eigen woning voor zover de woning als hoofdverblijf wordt gebruikt. Bij een echtscheiding zal een van de partijen de woning moeten verlaten. Een definitieve oplossing is dan vaak nog niet gevonden. Het zou bijzonder onwenselijk zijn indien de echtgenoot die de woning verlaat direct zijn aandeel in de rentelasten niet langer kan aftrekken omdat hij niet langer in de woning verblijft.

Op grond van artikel 3.111 lid 4 Wet IB 2001 kan de echtgenoot die de woning verlaat, en dus niet langer de woning gebruikt als hoofdverblijf, de woning nog gedurende twee jaren mede als hoofdverblijf in aanmerking nemen. Voorwaarde is wel dat de achterblijvende partner de betreffende woning als hoofdverblijf blijft gebruiken. De periode van twee jaar begint te lopen van het moment dat de echtgenoten duurzaam gescheiden van elkaar gaan leven. Dit betekent dat tijdens deze periode van twee jaar de woning zowel voor de achterblijvende partner als de vertrekkende partner als eigen woning kan kwalificeren. Dit is wel slechts alleen het geval voor de periode van de afwikkeling van de echtscheiding. Wanneer de echtscheiding is afgerond, ook wanneer u nog niet alle 24 maanden heeft ‘volgemaakt’, vervalt deze termijn (art. 5a lid 4 AWR) en komen de bepalingen van kracht die u overeengekomen bent met uw ex-partner.

Indien de woning in deze tweejaarstermijn te koop wordt gezet gelden de voorwaarden van de verhuisregeling. Vanaf het moment van verlaten van de woning wordt deze tijdelijk opgegeven als eigen woning. Indien de woning verlaten wordt door beide echtgenoten en de woning te koop wordt gezet, vindt de verhuisregeling zijn toepassing. In dat geval mag de woning gedurende drie kalenderjaren na het verlaten van de woning, nog worden opgegeven als eigen woning. In de periode dat het huis te koop wordt gezet en leegstaand is, telt de woning niet meer mee voor het eigenwoningforfait maar kan de hypotheekrente nog wel in aftrek worden genomen.

Gemeenschappelijke woning: voorwaarden aftrek rente na scheiding

Let op: in veel gevallen is de woning op grond van het huwelijksvermogensrecht of doordat de woning gezamenlijk is aangekocht gemeenschappelijk (ieder 50%). Ook de hypotheekschuld is dan door de echtgenoten gezamenlijk aangegaan. De rente wordt in dat geval voor 50% toegerekend aan echtgenoot A en voor 50% aan echtgenoot B. Iedere echtgenoot kan alleen de daadwerkelijk door hem of haar betaalde rente in aftrek brengen en alleen voor zover deze ook aan de betreffende echtgenoot kan worden toegerekend. In het geval de echtgenoten ieder 50% van de rente betalen kunnen zij deze rente ook beide in aftrek brengen. Indien een van de echtgenoten in deze situatie alle rente betaald kan slechts 50% van deze rente in aftrek worden gebracht. Het rentedeel dat voor de andere echtgenoot wordt betaald is dan niet aftrekbaar. Dit is uiteraard zeer onwenselijk. In bepaalde gevallen kan dit opgelost worden door de voor de andere partner betaalde rente als persoonsgebonden aftrek mee te nemen in de belastingaangifte. De rente moet dan voldoen aan de voorwaarden van een onderhoudsverplichting (alimentatie). Dit geldt zowel voor gehuwde als ongehuwde partners. Het juist vastleggen en onderbouwen van de afspraken kan in dergelijke gevallen erg belangrijk zijn.

Indien de echtgenoot die in de woning blijft wonen het (economische) eigendom van de woning volledig heeft gekregen, kan deze echtgenoot wel 100% van de rente betalen en aftrekken.

Opgeven eigen woningforfait bij gemeenschappelijke woning

Beide echtgenoten moeten ook tijdens de echtscheidingsprocedure 50% (althans, een percentage gelijk aan het eigendomsaandeel) van het eigenwoningforfait aangeven. Het eigenwoningforfait is een fictief inkomen dat gekoppeld is aan de eigen woning. Het opgeven van het eigenwoningforfait heeft feitelijk tot gevolg dat de aftrek van hypotheekrente wordt beperkt. Ook de echtgenoot die de woning verlaat dient dit eigenwoningforfait dus aan te geven.

Echter, feit is dat echtgenoot A 100% van het gebruiksgenot heeft en echtgenoot B 0%. Indien geen zakelijke vergoeding wordt betaald voor het gebruik van de woning (een gebruiksvergoeding) kan in veel gevallen het gebruik van de woning voor de belastingwetgeving als alimentatie in natura worden aangemerkt. De echtgenoot die in de woning blijft wonen geeft dan óók 50% van het eigenwoningforfait aan als ontvangen partneralimentatie. De echtgenoot die de woning verlaat geeft 50% van het eigenwoningforfait aan als betaalde alimentatie. Per saldo is in dat geval 100% van het eigen woning forfait belast bij de echtgenoot die woning blijft wonen en 0% bij de vertrekkende echtgenoot.

Het is belangrijk om bij het maken van afspraken rekening te houden met fiscale gevolgen. Neem voor meer informatie contact op met SVZ advocaten.

Hypotheekrenteaftrek tijdens echtscheiding: voorbeeldsituaties

Iedere situatie is anders en het is daarom belangrijk dat u een deskundige inschakelt die uw specifieke situatie kan beoordelen.  Voor de renteaftrek is het bijvoorbeeld van belang wie de hypotheekrente betaalt, wie in de woning blijft wonen en wie eigenaar is van de woning. Lees verder voor meer informatie over veel voorkomende situaties met betrekking tot hypotheekrenteaftrek tijdens de echtscheidingsprocedure.