Vakantie en verlof: het verschil

Vakantie is iets anders dan verlof en toch worden deze termen vaak door elkaar gebruikt. Bij een vakantie is de werknemer betaald vrij en levert hij daarvoor opgebouwde vakantiedagen in. Verlof is betaald of onbetaald en vraagt een werknemer met een specifiek doel of wegens bepaalde omstandigheden aan. Hoe zit het nu precies? Hoe neem je wat op? En wanneer gelden welke regels?

Vakantiedagen

Elke werknemer, die recht heeft op loon, bouwt ook vakantiedagen op. Het wettelijke minimum aan vakantiedagen is viermaal de overeengekomen arbeidsduur per week, dit betekent twintig vakantiedagen per jaar bij een fulltime dienstverband. Alle vakantiedagen die de werknemer extra ontvangt vallen onder het begrip: ‘bovenwettelijke’ vakantiedagen. De door de werknemer opgenomen vakantiedagen worden door de werkgever uitbetaald en de werknemer hoeft voor de periode dat hij vakantiedagen opneemt geen werkzaamheden uit te voeren. Ook tijdens ziekte, zwangerschaps- of bevallingsverlof bouw je gewoon vakantiedagen op.

Verlof

In tegenstelling tot vakantie, is verlof niet altijd betaald. Er zijn meerdere soorten verlof in te delen in de volgende categorieën:

• verlof voor de eigen kinderen: adoptieverlof, zwangerschaps- en bevallingsverlof, ouderschapsverlof en kraamverlof;
• zorgverlof: kortdurend zorgverlof en langdurend zorgverlof;
• calamiteitenverlof;
• onbetaald verlof;
• extra verlof (indien overeengekomen) bijvoorbeeld verlof voor huwelijk, begrafenis, verhuizing;

Verlof heeft te maken met privégebeurtenissen; je krijgt verlof van je werkgever in bijzondere omstandigheden. Voor iedere vorm van verlof gelden weer andere voorwaarden en regels.

Opnemen vakantie of verlof

Voor het opnemen van vakantie geldt in beginsel dat de vakantieperiode wordt vastgesteld door de werkgever, op grond van de wensen van de werknemer. De werkgever kan de wensen van de werknemer alleen naast zich neerleggen als er sprake is van gewichtige redenen.

Verlof wordt gemeld door de werknemer aan de werkgever en moet in beginsel worden gebruikt voor het doel van de vorm van het betreffende verlof. De werkgever kan alleen weigeren als er zwaarwichtige bedrijfsbelangen aanwezig zijn. Van het recht op zwangerschap- en bevallingsverlof kan nooit ten nadele van de werknemer worden afgeweken. Bij langdurend zorgverlof kan alleen ten nadele van de werknemer worden afgeweken bij cao. Het is dus wel afhankelijk van het type verlof of de werkgever het verlof kan weigeren.

Termijnen

De wettelijke vakantiedagen (vier weken) komen te vervallen 6 maanden na het jaar waarin ze zijn opgebouwd. De zogenoemde bovenwettelijke vakantiedagen (het deel vakantiedagen wat boven de vier weken uitkomt) verjaren pas na 5 jaar. Tussen een werkgever en werknemer kunnen andere afspraken worden gemaakt over het verval en de verjaring van de vakantiedagen, maar dit mag nooit in het nadeel van de werknemer zijn.  Indien een werkgever de vakantie niet conform de wensen van de werknemer wil vaststellen moet dit in beginsel binnen 14 dagen na een verzoek daartoe van de werknemer bekend worden gemaakt. Daarna mag de werknemer ervan uitgaan dat de vakantie conform zijn verzoek wordt vastgesteld.

Ook bij verlof dient rekening te worden gehouden met termijn. Voor veel soorten verlof geldt een uiterlijke termijn waarop dit gemeld moet worden aan de werkgever. Ook gelden er verschillende regels en voorwaarden met betrekking tot de duur van de verschillende soorten verlof. Dit staat per soort verlof omschreven in de regels die hiervoor gelden en is bijvoorbeeld te vinden op de site van de Rijksoverheid of op de site van het UWV. Belangrijk is het voor zowel werkgever en werknemer om deze termijnen goed in de gaten te houden.

Uitbetalen

Ook tijdens ziekte, zwangerschaps- of bevallingsverlof bouw je gewoon vakantiedagen op. Bij een beëindiging van de arbeidsovereenkomst kunnen werknemer er werkgever met elkaar afspreken of de vakantiedagen worden uitbetaald of dat ze alsnog worden opgenomen. Het tussentijds laten uitkeren van de wettelijke vakantiedagen is in beginsel niet mogelijk, dit kan wel onder voorwaarden bij de bovenwettelijke vakantiedagen.

Betaald verlof kan niet worden uitbetaald indien hier geen gebruik van wordt gemaakt. Dit heeft ook met de aard van het verlof te maken: de werknemer heeft het nodig of niet.