Recht op inzage bewijsstukken

In civiele procedures komt het uiteindelijk altijd aan op het leveren van bewijs. De partij die zich op bepaalde rechtsgevolgen beroept, zal haar stellingen in dat kader moeten onderbouwen met bewijzen. Het leveren van bewijs is niet altijd eenvoudig. Procedures kunnen stuklopen op het leveren van bewijs. Voor aanvang van een procedure adviseren wij u dan ook om uw bewijspositie goed in beeld te brengen. Een advocaat van SVZ advocaten kan namens u een vordering indienen om afgifte van bewijsstukken te eisen.

Exhibitieplicht: afdwingen recht op inzage bewijsstukken

Een procespartij die in bewijsnood verkeert, heeft een (voor sommige ondernemers onbekend) middel tot zijn beschikking. Artikel 843a Rv biedt een partij namelijk de mogelijkheid om kennis te nemen van een bewijsmiddel dat haar wel bekend is, maar wat niet in haar bezit is.

Bijvoorbeeld: U bent op de hoogte van een bepaald contract, maar u beschikt hier niet (meer) over. In dat geval kunt u wellicht een beroep doen op de exhibitieplicht. Een ander voorbeeld is een geschil over afgesproken commissies over verstuurde facturen door een contractuele wederpartij. Indien de wederpartij weigert de facturen of omzetgegevens te verstrekken, kunt u afgifte hiervan afdwingen.

Ook in familierechtprocedures kan afgifte van bewijsstukken afgedwongen worden. Denk aan situaties waarbij een wederpartij weigert informatie te verstrekken over (buitenlandse) bankrekeningen, inkomensgegevens of nieuwe contracten van zijn of haar onderneming.

SVZ advocaten heeft veel ervaring op het gebied van het procesrecht en staat ondernemers bij in gerechtelijke procedures. Als ervaren en volhardende procesadvocaten beseffen wij dat de juiste bewijsvoering cruciaal is om procedures te winnen. Bent u benieuwd of u uw bewijspositie kunt versterken door een beroep op artikel 843a RV, lees dan verder.

Vereisten wetsartikel over recht op inzien bewijsstukken

Artikel 843a RV bepaalt het volgende:

”Hij die daarbij rechtmatig belang heeft, kan op zijn kosten inzage, afschrift of uittreksel vorderen van bepaalde bescheiden aangaande een rechtsbetrekking waarin hij of zijn rechtsvoorgangers partij zijn, van degene die deze bescheiden te zijner beschikking of onder zijn berusting heeft. Onder bescheiden worden mede verstaan: op een gegevensdrager aangebrachte gegevens.”

Uit dit wetsartikel vallen drie cumulatieve vereisten te destilleren:

1. De verzoeker moet een rechtmatig belang hebben bij inzage, uittreksel of afschrift van de informatie;
2. Het moet gaan om bepaalde bescheiden;
3. Het verzoek moet betrekking hebben op bescheiden aangaande een rechtsbetrekking waarin de verzoeker partij is.

Rechtmatig belang

Het recht op inzage of afschrift bestaat alleen wanneer de verzoeker daarbij een rechtmatig belang heeft. De enkele interesse in een stuk is onvoldoende. Het moet gaan om stukken waarbij een partij een direct en concreet belang heeft. De stukken hoeven niet doorslaggevend te zijn in de procedure, maar zij moeten wel relevant zijn voor de rechtspositie van de verzoeker. Het is aan de verzoeker om voldoende feiten en omstandigheden te stellen waaruit dit concrete belang blijkt.

Bepaalde bescheiden

Dit vereiste zorgt ervoor dat de verzoeker concreet moet aangeven om welke stukken het precies gaat. Met dit vereiste wil men zogenaamde ”fishing expeditions” voorkomen. Een voorbeeld: het vorderen van inzage in de gehele boekhouding is onvoldoende. Het vorderen van bijvoorbeeld bepaalde salarisoverzichten kan wel voldoende zijn in het kader van de bepaalbaarheid.

Dit vereiste hangt ook nauw samen met het vorige vereiste, namelijk het rechtmatige belang. Aan de hand van de concretisering van de stukken, kan namelijk pas worden beoordeeld of de verzoeker een rechtmatig belang heeft bij inzage/afschrift van deze stukken.

De term ‘’bescheiden’’ moet daarbij ruim worden geïnterpreteerd. Hieronder vallen ondertekende geschriften, andere schriftelijke bescheiden, zoals betalingsopdrachten, bankafschriften, salarisoverzichten, een computeruitdraai et cetera. Het kan tevens gaan om gegevens op andere gegevensdragers dan papier, zoals bijvoorbeeld, film, foto, geluidsfragmenten, computerbestanden, e-mail, USB-sticks en gegevens in de cloud.

Een rechtsbetrekking waarbij verzoeker partij is

Niet iedereen heeft op grond van artikel 843a RV recht op inzage/afschrift van stukken. Dit recht komt alleen toe aan degene die partij was bij die rechtsbetrekking. Daarnaast moet het verzoek bescheiden betreffen aangaande die rechtsbetrekking.

Met de term ‘’rechtsbetrekking’’ wordt elke rechtsbetrekking bedoeld. Het gaat dus niet alleen om overeenkomsten, maar ook om verbintenissen uit de wet (onrechtmatige daad, onverschuldigde betaling of ongerechtvaardigde verrijking).

Uitzondering: Gewichtige reden

In lid 4 van artikel 843a RV is een uitzondering opgenomen. In dat artikellid is namelijk het volgende opgenomen: ‘’Degene die de bescheiden te zijner beschikking of onder zijn berusting heeft, is niet gehouden aan deze vordering te voldoen, indien daarvoor gewichtige redenen zijn, alsmede indien redelijkerwijs aangenomen kan worden dat een behoorlijke rechtsbedeling ook zonder verschaffing van de gevraagde gegevens is gewaarborgd.’’

Van gewichtige redenen kan bijvoorbeeld sprake zijn indien het gaat om vertrouwelijke gegevens (zowel persoonlijk als bedrijfsmatig). Maar ook financiële gegevens of medische gegevens kunnen gewichtige redenen opleveren en er aldus voor zorgen dat een verzoek tot inzage/afschrift wordt afgewezen.

Uitzondering: Onnodig voor een behoorlijke rechtsbedeling

Wanneer is inzage/afschrift onnodig voor een behoorlijke rechtsbedeling? Dit kan het geval zijn indien de stukken niet noodzakelijk zijn voor de procedure of indien de feiten ook op een andere manier kunnen worden verkregen (bijvoorbeeld door het horen van getuigen). De rechter zal in voorkomende gevallen een belangenafweging moeten maken.

Advocaat procedure afdwingen afgifte bewijsstukken

De vordering uit hoofde van artikel 843a RV kan in een lopende procedure worden ingesteld (namelijk door het opwerpen van een incident). Daarnaast kan een dergelijke vordering bij wijze van een kort geding procedure worden ingesteld, voorafgaand aan een bodemprocedure. Het is belangrijk om vooraf deskundig advies in te winnen over de te bewandelen route.

Advocaat advies en bijstand bij vordering ex artikel 843a RV