Aansprakelijkheidsrecht

Het recht op vrije advocaatkeuze bij rechtsbijstandverzekering

Ondanks het feit dat er veel over geschreven wordt is er nog veel onduidelijk over het recht op vrije advocaatkeuze bij een rechtsbijstandverzekering. Heeft u als ondernemer of particulier een rechtsbijstandsverzekering bij bijvoorbeeld de DAS, ARAG, Achmea, Univé, VvAA, SRK of een van de andere vele rechtsbijstandsverzekeraars en loopt u bij dreiging of ontstaan van een geschil ergens tegenaan? Het recht op vrije advocaatkeuze betekent kort samengevat dat u dan een advocaat naar keuze kunt inschakelen op kosten van de rechtsbijstandsverzekeraar.

Het Europese Hof van Justitie heeft namelijk in een nieuwe uitspraak op 14 mei 2020 bepaald dat de bemiddelingsprocedure ook onder de gerechtelijke procedure valt. Dit zou – ook voor Nederland – betekenen dat een verzekerde niet alleen recht heeft op een vrije advocaatkeuze bij een gerechtelijke of administratieve procedure maar ook al bij (buiten)gerechtelijke bemiddeling. Het Nederlandse Verbond van Verzekeraars is het hier echter niet mee eens en betwist deze stelling nog. Naar onze mening zou er op basis van deze uitspraak wel degelijk vrije advocaatkeuze moeten zijn, ook bij bemiddeling.

Vrije advocaatkeuze

Het staat de verzekerde vrij om zelf een advocaat te kiezen (deze hoeft dus niet aangesloten te zijn bij de rechtsbijstandverzekeraar) om zijn belangen in een gerechtelijke of administratieve procedure te verdedigen of indien zich een belangenconflict voordoet. Hiervan is bijvoorbeeld sprake indien beide partijen verzekerd zijn bij dezelfde verzekeraar. Op grond van de Wet op het financieel toezicht (Wwft) en de toepasselijke Europese richtlijn dient de rechtsbijstandsverzekeraar zorg te dragen voor het opnemen van een uitdrukkelijke bepaling van vrije advocaatkeuze in een overeenkomst inzake de rechtsbijstanddekking.

Op 7 november 2013 heeft het Europese Hof van Justitie al bepaald dat het doel van de betreffende richtlijn en de vrije advocaatkeuze is om ruime bescherming te bieden aan de belangen van de verzekerden. In deze zaak ging het er namelijk om of verzekeraars in hun voorwaarden mogen opnemen dat de kosten van een zelfgekozen advocaat alleen worden vergoed als de verzekeraar van mening is dat de behandeling van de zaak aan een externe rechtshulpverlener moet worden ‘uitbesteed’. Verzekeraars mogen dit volgens het Europese Hof niet doen maar belangrijk om hierbij op te merken is dat een overeenkomst tot rechtsbijstandverzekering wél kan bepalen dat de (proces)kosten voor een externe rechtshulpverlener, in dit geval een advocaat, tot een bepaald maximumbedrag kunnen worden vergoed. Deze grenzen kunnen alleen worden vastgesteld mits de vrije advocaatkeuze hierin niet wordt geraakt.

Gerechtelijke of administratieve procedure?

Het Europese Hof maakt in 2020 wederom een onderscheid tussen een gerechtelijke en administratieve procedure. Vooral over het begrip administratieve procedure heeft het Hof meer uitgelegd. Onder andere kantonzaken (zoals arbeidszaken en huurrechtgeschillen) vallen onder de gerechtelijke procedure. Onder een administratieve procedure vallen zaken als bezwaarprocedures in het bestuursrecht en zelfs arbeidsrechtelijke ontslagprocedures via het UWV. Opmerkelijk van het arrest van 14 mei 2020 is het volgende:

Voorts kan de uitlegging van het begrip ‘administratieve procedure’ of het begrip ‘gerechtelijke procedure’ niet worden beperkt door een onderscheid te maken tussen de voorbereidende en de besluitfase van een gerechtelijke of administratieve procedure.’

Dit betekent dat de term ‘procedure’ dus niet alleen de fase die tot een procedure bij een rechterlijke instantie omvat maar ook de fase die hieraan voorafgaat. Dit komt erop neer dat een verzekerde dus óók een vrije advocaatkeuze heeft bij buitengerechtelijke bemiddeling. Hierbij stipt het Hof nog aan dat in die omstandigheden, de rol van de advocaat zelfs belangrijker lijkt te zijn in het kader van een bemiddeling. Beide begrippen moeten ruim worden uitgelegd, aldus het Hof.

Advocaat vs. jurist

Rechtsbijstandsverzekeraars kunnen toch hun eigen juristen inschakelen? Dat klopt maar de voordelen om zelf een advocaat in te schakelen als je een rechtsbijstandverzekering hebt zijn groter dan gedacht wordt. Een advocaat werkt bij geschilbeslechting efficiënt en biedt toegang tot het recht. Advocaten zijn vaak gespecialiseerd op een aantal rechtsgebieden waardoor zij met deze expertise snel en adequaat te werk kunnen gaan. Juristen hebben geen beschermde titel, een advocaat wel. Iedereen kan zich dus jurist noemen, maar om jezelf advocaat te mogen noemen moet je aan diverse opleidings-, beroeps- en gedragsregels voldoen en moet je worden beëdigd door rechtbank. Hiermee kan de advocaat de kwaliteit van zijn werk waarborgen waarbij het belang van de cliënt voorop staat. Overigens kunnen advocaten niet alleen adviseren maar is een advocaat ook vaak betrokken bij rechterlijke procedures omdat hij procesbevoegd is. Deze procesbevoegdheid komt ook van pas bij onderhandelingen en schikkingen aangezien advocaten een goede inschatting kunnen maken van uw kansen.

Maak gebruik van uw vrije advocaatkeuze en laat u bijstaan door een advocaat.

De advocaten van SVZ advocaten zijn aangesloten bij diverse specialisatieverenigingen en staan u graag bij. SVZ advocaten in Haarlem heeft gespecialiseerde advocaten op het gebied van aansprakelijkheidsrecht, arbeidsrecht, familierecht voor ondernemers, fiscaal recht, ondernemingsrecht en procesrecht.

Neem voor meer informatie contact op met een van onze advocaten.